نینگشیا مایا خوشحالە بۆ شارکردنی یەکێک لە نووسینی گونجاوەکانی گونج و شێوانەی دربارەی هەموو هاوشێدانەکان! هاوشێدانەکان ئەلبوەھێڵێکیەکانیان بۆ دەرکردن و ناسنایی کردنی چەندین جووتەیەکە. کاربردەکانیان لە چەندین ڕووداوەکانی ژینگەشت، زانست و دایکی دەست پێکەوە. ئەم نووسینە دربارەی ڕێگەکانی ئاسایی هاوشێدانەکان بۆ دەستکردناوی تکنالۆژیەکان دەبێتە. دەستنخۆشیمان بە گرینگی ڕێگەکانی کارکردنیان، گوندەکانی هاوشێدان، جۆرەکانی هاوشێدان و کاریگەرانیان، کاربردەکانی هاوشێدان لە دایکی و چی ئەوەی دواتری هاوشێدانەکان دەبێت.
دیتکتۆرەکان دەستی بەڕێزی ئەو شێوازە کە لەگەڵ ئەوە چۆن جیاواز دەبینین. ئەوان ڕێکخراوەکانی ئەو شتەی هەیە کە چاوەکانمان یان گوشەکانمان ناتوانن ببینن یان بدەرن، مانندە ئەم وێنەی رادیۆ، X-ڕیزگارەکان، چەندین جۆری ژمارەی کوچکتر لە نێوەترین پارتیکلەکان لەناوەی نیوترینۆ. ناتوانین ئەم پارتیکلەکان ببینین بێکارهێنانی دیتکتۆرەکان، چونکە خوێندەکان خوێش کوچکن! دیتکتۆرەکان ئەوان بەکار هێنان لە بابەتی بینایی لە ڕۆژگاری باشوور، تکنالۆژی نوێ دروست کردن، ڕێکخراوەکانی سوودمندی بۆ چالاكەکانی ژیانی گشتیمان بۆ ڕووبەری ڕۆژەکانی ھەڵبژاردەکانمان. پێیان دیتکتۆرەکان ڕۆلێکی گرینگ لەسەر دەستپێکردن و بەرداری بەڕێزتریمان و بەرچاوی ئەوەی دەربارەی گەلێکی ئەنیشە.
لە بەرگری دەستنێسی و شناسایی سیگالان لە جیهاندا بە کار هێنانی ڕووبەری ئەو مکانیزمە نیشان دەدات. ئەمە ڕادارەکانی تێبینی کە بە کار هێنانی رادیاسیۆن (X-ڕەی) دەستنێسی ئەوەی چی دەڕووستێت لە درون جسەمانە. ئەمە دکتۆران بەشێکی زۆری هەڵبژێردێت، چونکە ئەوان کاریگارترین لە دۆزینەوەی ئەوەی کە چی تێبینی نەدەکەوێت لە ما. کلاسێکی تری ڕادارەکان دەتوانن دەستنێسی گۆڕانکارییەکان لە دەرجهی ژار، فشار یان چیتە تر لە ڕێگای ئێوارەماندا. بریتییەکانی تری ڕادارەکان دەزانن ئەوەی چی دەرجهی ژار لە ڕێگای خاڵێکی خاڵدار دەست پێ بکات، بۆ نموونە. هەموو ڕادارەکان، لەبەر ئەوەی: ئەوەی یەکێکی کاریگار دەکەن؛ ئەوەی سیگالێکی دەستنێسی بە ئەو معلوماتە کۆستن کە دەکرێت بە شێوەی ئینسانی تێبینی بێت.
هەندێکی تری tastker propan , û her em ên biştgirê ya bir karî ye. Nûsîna metal biker a, ku bi wekî heqên an jî hêman parêzka destpêk kirî jî hilbijartin. Cûrbecûr, Geiger counter dike. Geiger counter ê ye bikarhêner a taybetina radiyasiyon û alatê ya çiwanekî yên li ser zanist û amarandina pêwîst. Geiger counters li herêmên insaniya bikar anîn da ku diyarên nehatiye radiyasiyon nîn. Ji bo kimiyayên cûda dikare ji bikarhênerên taybetin. Ev taybetinên cûda bi rastî li terminalên havayêkirî yên ku ji bo şopên hatîn kêmala navbera an mînaka qazetî bikar anîn. Her taybetin ên tiştên niha yekîniya taybetin!
Îro, دەستنیشانکرەوەی گازی هەڵبژاردراو rolî peyên di zanîn de li ser medîsîn danan. Ev alatên bijarekî yên ku li ser dêrbedinên wekî x-ray û CT scan demêkirin divê bîranîn taybetî li bûyerên binavê însanê, ên ku didekariyan biguhezhin. Ev hema destpêk dikare bi tebînikarî dokteran di daniştin û çareserkirina pêwîstekan de dest pê kirin. Detektorekan heman de li nav çarxwarî ya pêk kiriyan de bikaranînin da ku biyologî ya selselê û tîşûyê çarçeven. Wekî mînak, detektorekan dokteranan dest pêdikirin ku fonksiyonên binavê însanê li ser nivêya mikroskopî bîr bikin. Li jî, detektorekan ji bo herêmî cancer ve girîngîn. Ev dokteranan dest pêdikirin ku doza radîasyonê bi rêberî hilbijartin divê berbirojandin bixweber tisûyên jiş were pêşdîtîn. Ev ji bo vegera pêwîstekan ji her emareyekî dike.
ئەو شتێکانی ڕاستەخوێییە لە بارەی ئیندازهرەکان دەگرێن! لە هاوبەشی ژێرهەڵگری تکنۆلۆژی، ئیندازهرەکانیان لە ساڵانەی دواتر بهتر خواون و زانیارییەکانیان هاتوو بەرچاو بوون. نموونەیەک بۆ دیاری کردن: زانستزانان دەست پێ بکەن لە دەستپێکردنی ئیندازهرە نوێتربۆ شناساییی ئەم باجەکانی گراندیتیۆنی. ئەم باجەکان لە ئەو فەرمانەیەکانی گەورەی جیهان دەرەوە پیدا دەبن، مانند بریتی دوو بلەک هۆڵ. شناساییی ئەم باجەکان دەکاتێکەیە لەسەر دەستی پێکردنی رازانەی جیهان و کاریگارییەکانی ئەوە!
وەکو تەنها لە کاربەشە نوێتربوویەکان بەکار هێناوە، مانند لە سەرکەوتنەی 'زیرە' بنگاهەکان. ئەم بنگاهەکان سنسۆرەکانیان بەکار هێنان لە دیاری کردنی چۆن بنگاهەکان ئەنرژی بەکار هێنن و بەکارهێنانیان بदەست بێت لە ئەنجامدانی ئەنرژی و کاریگارییەکانی قاطی بەرز بکرێت. بە سەردێم، ئەگەر خوشی گرم بێت لە یەکێک لە روونکارەکان, دەتێکتۆری چوار گاز سێنسرەکان پاراستی بۆ سیستەم دەدەن و ئەو سیستەمە خولەکی ڕووبەر کەم دەکات. هاوشێدانەکانش لەگەڵ ئەوەی بەکاردێت بۆ زاراوەی کاریابوون، بۆ دەرکردنی نوسکەی ژورە و تەن⑩بەکانی ژورەیەکدا هەروەها بەکاردێت. ئەوە فەرماوەکانی چارەسازیت بۆ کەرپەیەکی باکۆییەکان بە کارهێنانی بەرداری ئەنجامدانەکان.
EN
